D Vitamini Testi
D Vitamini karaciğer ve yağ dokusunda depolanan, yağda çözünen ve hormon gibi davranan bir vitamindir. Büyük kısmı organizmamız tarafından sentezlenir ve kalsiferol olarak da adlandırılır.
İhtiyacımız olan D Vitaminin %90-95’i güneş ışınları sayesinde cildimizde sentezlenirken, geriye kalan %5-10’u besinlerle alınır. Yapılan araştırmalara göre sentezlenen D vitamini insan vücudu için 4-6 ay yetecek miktarda yağ dokusunda depolanabilmektedir.
D vitamini D2 (ergokalsiferol) ve D3 (kolekalsiferol) olmak üzere 2 formda bulunur. D2 ve D3 benzer yöntemlerle sentezlendiğinden D Vitamini başlığı altında incelenebilir.
Güneşin ultraviyole ışınları etkisiyle sentezlenen ve besinlerle alınan dolaşımdaki D vitamini, karaciğer ve böbrekte parathormon yardımıyla vücut için daha etkin olan 1,25 Dehidroksi VitaminD3 formuna dönüştürülerek kullanılır.( Aşağıdaki şekil bu döngüyü anlatmaya çalışmaktadır.)
Parathormon kalsiyum dengesinde görev alır ve fazlalığı kemiklerin erimesine yol açabilir. D vitamininin etkin forma dönüştürülmesinde kullanıldığından dolaşımdaki miktarı dengelenmiş olur ve böylece kemikler üzerindeki olumsuz etkisi kontrol altına alınır.
Kemiklerimizin ana bileşeni olan kalsiyum, ancak dolaşımda bulunan D Vitamini yardımıyla vücudumuz tarafından emilebilir. İşte bu sebeple D vitamini kemik sağlığı açısından önemli bir faktördür.
İdeal D Vitamini Değerleri Ne Olmalıdır?
Ciddi eksiklik : < 10 ng/mL
Eksiklik : 10 – 25 ng/mL
Optimal Düzey : 25 – 80 ng/mL
Toksisite olasılığı : >80 ng/mL
Neden D Vitamini Eksikliği Oluşur?
1. Ciltte D vitamini sentezinin azalması
Güneş ışığında doğru şekilde ve yeterli zaman geçirilmemesi, yüksek faktörlü güneş kremi kullanmak veya kapalı ortamda çalışmak gibi.
2.Cilt pigmentasyonu sorunları; Lekelenme, yaşlanma ve açık tenli olma
D Vitamini emilimin azalması
Çölyak hastalığı, obezite ameliyatları ve mide, idrar söktürücü, epilepsi, kanser ilaçların etkisi sebebiyle azalabilir.
3.Gebelik ve emzirme
4.Obezite
5.Karaciğer ve Böbrek Yetmezliği
6.Kanserler
7.Paratiroid bezinin fazla çalışması
8.D vitamini açısından zengin ürünleri tüketmemek
9.Genetik hastalıklar
10.Yaşlılık
D Vitamini Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
– Genel vücut ağrısı, yorgunluk
– Denge problemi
– Kemik ağrısı, eklemlerde ve parmaklarda ağrı
– Kas güçsüzlüğü
– Baş ağrısı, depresyon, uykusuzluk
– Uyuşma, karıncalanma
– Kalsiyum Düşüklüğü
– Üşüme
– Sık görülen enfeksiyonlar
D Vitamininin Görevleri Nelerdir?
İnce bağırsaktan Kalsiyum Emilimini arttırır ve kemik sağlığına katkı sağlar.
Böbrekten kalsiyum atılımını azaltır.
Kanser hücrelerinin büyümesini önler.
Kalsiyum ve fosfor dengesini sağlar.
Bağışıklık sistemini destekleyerek otoimmün hastalıkların önlenmesini sağlar.
Parat hormonu kontrol eder.
Kolesterol dengesinde etki gösterir, kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyuculuk sağlar.
Bilişsel ve ruhsal dengeyi destekler.
Cilt sağlığı için önemlidir.
Kan pıhtılaşma faktörlerinin sentezinde görev alır.
İnsülin sentezinde etkilidir. Böylece tip 2 diyabetin önlenmesinde ve tedavisinde yardımcıdır.
D Vitamini Eksikliği Ne Gibi Sağlık Sorunları Oluşturur?
Kemik erimesi
Çocuklarda raşitizm
Erişkinlerde osteomalazi
Çeşitli Enfeksiyonlar
Şizofreni ve depresyon sıklığı
Tip 2 diyabet
Multipl Skleroz, romatoid artrit
Kemik iltihaplanmaları
Doğal D Vitamini Kaynakları Nelerdir?
Vücudun D vitamini ihtiyacının karşılanması için gerekli olan ana kaynak güneş ışığıdır.
Günlük en az 15 dakika cildin direk güneş ışığına maruz bırakılması bireyler için sağlıklı olacaktır. Yüz, eller, kollar ve bacaklar giysisiz şekilde ve pencere arkası değil de direk açık havada olunması gerekmektedir.
Ayrıca yağlı balıklar(somon, uskumru, ton balığı gibi), mantar, süt ürünleri, portakal suyu, yumurta sarısı, tahıl, sığır karaciğeri gibi besinlerle zenginleştirilmiş beslenme tercih edilmelidir.
Yüksek D Vitamini Seviyesi Zararlı Mıdır?
D vitamini düşüklüğü çeşitli rahatsızlıklara yol açtığı gibi D vitamini yüksekliği de çeşitli sorunlara sebep olabilir.
Yüksek D vitamini değerinden kaynaklı görülen rahatsızlıklar:
D vitamini zehirlenmesi
Eklem ve yumuşak dokularda kireçlenme
Böbrek taşı düşürülmesi
Tansiyon yüksekliği
Kanda kalsiyum değerlerinin yükselmesi
Kas ve kemik ağrılarının olması
Işığa hassasiyetin olması
D vitamini zehirlenmesi ani bir atak olarak gerçekleşmez. Karın ağrısı, mide bulantısı, baş ağrısı, ağız kuruluğu ve halsizlik gibi belirtiler
gösterir.
D vitamini en sağlıklı şekilde güneş ışığından alınır. Doğal olarak güneş ışığından faydalanan bireylerde aşırı D vitamini yüksekliği görülmemektedir.
Kısaca güneş ışığından faydalanmak hem vücudun ihtiyacı olan D vitaminini karşılamak için hem de vücutta bulunan fazla D vitamininden korunmak için etkilidir.
Hamilelikte D Vitamininin Önemi
Anne karnındaki bebek, kalsiyum ihtiyacını anneden karşılar Bu sebeple hamilelik sürecinde annenin D vitamini düzeyinin yeterli olması gerekmektedir. D vitamini eksikliği olan anne ve bebeklerin kemiklerinde yumuşama, zayıflama ya da bebeğin kaslarında meydana gelen zayıflıklar görülebilir.
Uzmanlar anne adaylarına D vitamini takviyesine başlanılmalarını önermektedir.
D Vitamini Seviyesi Kontrolünün Önemi
Güneş ışığından yeterince yararlanamayan bireylerin günlük D vitamini eksiğini sadece besinler ile tamamlaması mümkün değildir.
Bu yüzden hekimle bu bilgilerin paylaşılıp, gerekli görüldüğü takdirde de D vitamini takviyesi alınması gerekebilir.
Hekiminiz var olan D vitamini seviyenize bağlı olarak değişen miktarlarda takviye tavsiye edileceğinden öncesinde test yaptırmanızı önerecektir .
D vitamini takviyesi alan kişilerin düzeyini kontrol altında tutabilmeleri açısından 6 ayda bir vitamin ve kalsiyum düzeyini kontrol ettirmesi de
tavsiye edilir.